Kisah Palui Umpat Kambing Tumbur

WAYAH kita bamutur matan Banjarmasin arah ka luar kuta di Jl A Yani, sakalinya kita handak baputar balik kambali arah ka Banjar, bagitu kita sadang dalam pusisi baputar di palingkungan (U-Turn), di kajauhan talihat ada urang basapida mutur sing lajuan di sisi kanan jalan arah ka kuta jua. Malihat ada mutur bahalangan di hadapannya sadang baputar, maka si pangandara sapida mutur nitu bukannya ma-rim atawa manggamatakan jalan sapida muturnya (gasan mambari kasampatan mutur baputar), malainkan inya bausaha ‘maliungakan’ satang sapida muturnya ka kiwa supaya inya tatap kawa liwat badahulu.

“Nah buhannya, gambaran kajadian nangkaya itu, marupakan hal nang sapartinya lumrah tarjadi di banua kita ini,” ujar Palui wan buhannya.

“Bujur pang, Lui-ai. Aku gin bahanu rancak jua manggawi kaya itu,” sala Garbus bujur harus, “tapi mutur gin kulihat rancak jua nangkaya itu !”

“Tahulah buhan ikam, jar Palui, “Parilaku pangandara sapida mutur nitu – sadar atawa kada- inya talah mawarisi kabiasaan kita waktu bajukung di sungai.”

“Mun bajukung tu pasti pang di sungai, Lui-ai !” Tulamak mahungkil pandiran Palui. “Cuma nang aku kada paham kabiasaan napa nang diwarisi pangandara sapida mutur nitu ?”

“Inya kaya ini, Buhannya-ai. Kan buhan ikam masih ingat, galar kuta kita Banjarmasin ini sabagai ‘kuta saribu sungai’,” ujar Palui banahap.

“Jadi, jar Palui manarusakan, Bahari tu urang banyak manggunakan alat transpurtasi sungai saparti jukung atawa parahu, karna sungai-sungainya masih hidup kawa diliwati ulih jukung wan parahu. Nah.., Kalu kita bajukung, rahat lalajuannya bakayuh pas ada halangan di hadapan, maka sacara riplik ‘b i a s a n y a ‘ kita balalu mangaih kamudi mambilukakan jukung kita gasan ‘m a l i u n g i ‘ halangan nitu. Sualnya jukung kita mimang ‘kada ba-rim’ ! Kalu di-rim wan pangayuh, mun rahat lalajuannya, kada kawa !”

“U-uu… Sakarang aku paham… aku paham ..!” jar Tulamak manangguh-nangguh. “Jadi nang dimaksud Palui ‘warisan kabiasaan urang bahari’ tu, adalah kabiasaan di sungai tabawa ka darat !” ujar Tulamak asa yakin banar.

“Iya..dasar bujur banar, Mak-ai !” sahut Palui mambujurakan kasimpulan Tulamak.

“Mun biasanya tu, tabanyak luput pang pada kana!”

“Nang camuh tu, jar Garbus, kakanakan wayah hini nang kada tabiasa mangayuh jukung, u-umpatan jua maliungakan sapida mutur wayah ada halangan di dapannya. Mustinya kan inya marim, atawa manggamatakan laju sapida muturnya, bukannya baliung ! Amun tiba-tiba baliung kaya itu apa bisa mambahayakan kandaraan urang nang di balakang. Iya kalu, Lui-lah?!”

“Nitu ngarannya uumpatan kambing tumbur. Bus-ai ! Malihat urang-urang baliung, lalu inya umpat jua baliung !” jar Tulamak sambil tatawa.

“Aku gin suah uumpatan, i-ii sakalinya taumpati kambing tumbur jua, bahujung aku ditawaakan urang,” ujar Tuhalus maungkai kisah paribadinya.

“Napa maraganya jadi urang manawaakan ikam, Tuhalus ?”, takun buhannya.

“Waktu itu aku umpat kaluwarga barikriasi ka pasar tarapung nang di muhara Kuin. Kami manyiwa jukung kalutuk nang taganal sasamaan bagabung wan urang Jawa batalu baranak. Pas waktu di Pasar Tarapung di Sungai Baritu, tiba-tiba ada kapal sapidbut malintas sing lajuan nang manyababkan sungai bagalumbang. Bagitu galumbang sampai ka jukung kalutuk kami, apa ada banyu mamarcik mancurat mambasahi kami. Aku basah wan jimus-jimusnya, bapak nang matan Jawa nitu jimus jua. “Waduh ..diamput !” jar bapak Jawa nitu sambil mangipik-ngipikakan tangan ka baju sidin nang basah.

“Iya Pak, Saya gin’diamput’ jua !!”, jar-ku sambil maungguti bapak nitu. (maksudku : kita sanasib, Pa-ai, sama pada jimus !). “Mandangar ucapanku nang pina musti uumpatan basa Jawa nitu, urang-urang di kalutuk subalah parak jukung kami kalikikan manawakan aku. Damhatiku ‘diamput’ nitu basa Jawa artinya ‘basah’, sakalinya ‘kurang ikur’ !”