Kisah Palui Salah Padatuan
Wayah badudukan di warung Acil Irus bubuhannya mamanderakan jaman nang sasar tahun sasar basakit. Kalu tahun tadi haraga minyak BBM nang banaik, hanyar tadi giliran haraga baras nang balarang.
“Wayah ini aku makan nasi dua kali sahari haja Lui ai,” ujar Tulamak pina marista.
“Bagus haja Mak ai kalu ikam mulai badi'it, karna awak sudah tuha baiknya dijaga kasihatan kita jangan talalu manurutakan liur supaya kada kana panyakit kolesterol,” ujar Palui.
“Aku mangurangi makan nasi itu kada marga manjaga kasihatan Lui ai, tapi tarus tarang duit kulihan aku maujek kada cukup gasan manukarnya baras nang magin balarang haraganya,” ujar Tulamak.
“Pantas haja kalingking Tulamak aku lihat pina bahalus,” ujar Garbus mahuluti.
“Cuba kalo abah-uma kita urang sugih, pasti kada cagar sakit hidup,” ujar Tulamak manyasal.
“Ikam tahulah Mak sabujurnya siapa nang salah maka hidup kita sakit nangkaya ini?” ujar Palui manakuni.
“Salah siapa Lui?” ujar Tulamak.
“Sabarataan ini karna salah padatuan wan pakayian kita jua. Padatuan wan pakayian kita bahari kada cangkal alias panguler,” ujar Palui.
“Hau, kanapa maka ikam mamadahakan bahwa hidup kita kaya ini karna salah padatuan wan pakayian kita Lui. Napa sababnya?” ujar Garbus umpat maanyaki.
“Coba ikam pikirakan, waktu jaman bahari wayah jaman panjajahan Walanda, banyak tanah ada ba-tuan artinya kada ada nang ampunnya, atau nang maurusi.
Baarti bila kita batanam napa haja, pisangkah, gumbilikah atawa bapuku tunggul haja gasan manandai maka tanah itu jadi ampun saurang. Nah karna kabalujuran padatuan wan pakayian kita kada cangkal batanam wan manungguli itulah kanapa makanya kita jadi nangkaya ini,” ujar Palui tatawa.
“Hi-ih lah, bujur ujar ikam itu Lui ai. Coba lihati si Utuh Ganal. Wayah ini inya sugih, baduit banar karna hanyar bajual tanah bahektar-hektar warisan matan padatuannya,” ujar Garbus takurihing.
“Ayu ai kalu kaya itu,” ujar Tulamak langsung baluncat matan padudukannya.
“Handak kamana ikam Mak? ujar Palui wan Garbus tapaimbai.
“Aku handak batanam gumbili jua, biar anak cucuku kaina kada sakit hidupnya kaya ini,” ujar Tulamak.
“Dasar gonggong, kada cardas. Cucuk haja kada kawa sugih. Hari ini ikam batanam, isuk pasti ditungkih urang, karna sabarataan tanah matan pahumaan sampai ka gunung-gunung sudah dipasangi patuk alias ada pamiliknya,” ujar Palui manumpalak Tulamak.