PANAKAWAN Palui biarpun kada bakula tapi mulai matan halus sampai ganal inya badiam sabanua. Jadi bubuhannya sudah saling mangatahui tabiat tingkah laku masing-masing. Makanya kaya apa haja bubuhannya bahualan atawa bahuhulutan kada bisa sampai bakalahian. Biarpun sampai bakakancangan urat gulu, bahaharatan saling mangalahakan tapi ahirnya pasti basalaman pulang.

Tapi nang banyak babida adalah putungan awaknya, Palui bujur haja gagah tapi bila bajalan pina pilai, urangnya jujur bila bapander apa adanya haja. Garbus tamasuk urang nang awaknya haja ganal tapi kalakuan bahanu kaya kakanakan. Kalu Tuhirang karna baawak habang hirang katuhukan bapanas di pahumaan, urangnya tahu gawi haja bila disuruh manampar maka siapa haja ditamparnya.

Lain lagi wan Tulamak nang baawak lamak, parutnya ganal, baarunuhan bila bahinak apalagi gulunya handap makanya digalari bubuhannya Tulamak guldap. Kalu kakawalan nang lainnya tamasuk kuat banar satiakawannya, maka si guldap ini paling pangasit, paling pamalar handak maminta kalah urang haja, bila disuruh bagawi untingannya pasti maharap upah.

Karna tabiat Tulamak nang pina handak harat tarus itulah maka bubuhannya bamufakat handak mangalahakannya. Pukuknya bubuhannya bakumpul duit gasan bamudal manukar ruku merek nang harat larang haraganya. Masing-masing manyimpan di kantung nya, batimbul sadikit supaya kalihatan. Kaya itu jua bubuhannya babagi duit lambaran dua puluh ribu lalu disisipakan di kantung subalahnya.

Imbah bubuhannya takumpulan di gardu jaga, sambil dudukan masing-masing maambil rukunya matan kantung tunggal bilahan.

“Aku cucuk banar ruku karitik nang hanyar ini,” ujar Garbus.

“Kalu aku kaya itu jua, ruku barian pambakal ini pas banar wan liurku, apalagi bila diisap imbah makan,” ujar Palui.

“Ruku ku ruku putih merek marbor, asa nangkaya koboi tu pang bila maisapnya,” sahut Tuhirang.

Tulamak matan datang tadi badiam haja sambil malihati bubuhannya rami bapandir ruku, handak batakun asa supan. Matanya manulih kakiwa kakanan, sambil maangkat gulunya maitihi kantung bubuhannya.Tulamak curiga kanapa maka kakawalnnya mangaluarakan rukunya tunggal bilahan. Karna bila dilihatnya pina labih handak jua inya maminta sabilah marasani ruku nang diisiapnya.

Paharatan Tulamak maangkat gulu maiitihi kantung bubuhannya, baucap Garbus manyindir: “Sakalinya kawal kita ini kada bujur guldap alias gulu handap. Inya guldap bila kakanyangan tapi kawa haja maangkat dagunya bila maitihi kantung urang nang biisi ruku wan duit,” ujar Garbus.

“Jangan manyindir, aku gulu taparunuk ini kadanya guldap tapi aku bapanyakit asma jadi asa manyasak bila bahinak makanya bahuku taangkat,” ujar Tulamak.

“Ooooooo……kaya itukah, kalu bapanyakit asma jangan talalu pamalar. Aruwah pakacilku kaya itu, garing asma pamalar banar lalu mati, maka kami mawaris harta sidin,” ujar Palui.

Mandangar kisah Palui, maka manggalagak bubuhannya tatawaan mananawaakan Tulamak nang disindirnya. (rep/emhati)